Wykluczasz z diety jakieś produkty? A może wręcz przeciwnie – jesz wszystko? W obu sytuacjach możesz mieć niedobory pokarmowe. Z tego wpisu dowiesz się, czym jest dieta eliminacyjna i czy może prowadzić do niedoborów żywieniowych? Omówię także, czym jest dieta niedoborowa.
Plan wpisu:
I Dieta eliminacyjna – z czym to się je?
II Poznaj historię Kasi
III Czym zastępować eliminowane produkty?
IV Czy dieta eliminacyjna jest dietą niedoborową?
V Czy można jeść wszystko i mieć niedobory pokarmowe?
VI Mam otyłość i niedobory pokarmowe – czy to możliwe? O paradoksie otyłości.
Dieta eliminacyjna – z czym to się je?
Jeśli świadomie i celowo wykluczasz jakiś produkt z diety, jesteś na diecie eliminacyjnej. Najczęściej wyklucza się produkty z powodu alergii lub nietolerancji pokarmowej.
Jakie produkty najczęściej wywołują alergię?
Jest jeszcze jeden częsty alergen, który jest często wykluczany z diety nawet bez alergii czy nietolerancji. Domyślasz się o jaki składnik chodzi?
PSZENICA, a dokładniej białko wchodzące w skład pszenicy, czyli GLUTEN.
Warto podkreślić, że alergie i nietolerancje pokarmowe to kwestia indywidualna. Na grafice wymieniłam najczęstsze alergeny, jednak Ty możesz źle tolerować np. jabłka czy banany. Pamiętaj, że każdy produkt obecny w Twojej diecie spełnia określoną funkcję: dostarcza Ci energii, białka, węglowodanów, tłuszczów, oraz witamin i składników mineralnych. Jeśli jakiś produkt eliminujesz, nie dostarczasz danych składników i Twoja dieta może stać się niedoborowa.
Poznaj historię Kasi
Kasia ma 28 lat, uwielbia jeść jajka w różnej postaci i dodawać masło orzechowe do owsianki. Niestety dostała mocno swędzącej wysypki i po wykonaniu testów okazało się, że ma uczulenie na białko jaja kurzego i orzeszki ziemne. Kasia jest niezadowolona, bo prawie codziennie jada na śniadanie jajka. Teraz musi je z diety wykluczyć. Nie ma jednak pojęcia, co będzie jeść na śniadanie i co dodawać do swojej ulubionej owsianki. Zaczyna więc codziennie jeść chleb z szynką i pomidorem. Owsianka na wodzie z samymi owocami nie smakuje już tak dobrze, jak ta z masłem orzechowym :(. Kasia zaczyna tracić ochotę na jedzenie, robi to z musu.
Co powinna zrobić Kasia?
Zauważ, że Kasia wykluczyła z diety z powodu alergii jajka i masło orzechowe, ale nie wprowadziła do diety żadnych zamienników, które dostarczą jej wartości, których nie dostarczy już z jajkami i orzechami ziemnymi. Jej dieta stała się monotonna i niedoborowa. Spróbuję zaproponawać Kasi, jakie produkty alternatywne może wprowadzić do swojego jadłospisu.
Czym zastępować eliminowane produkty?
| Najczęstsze alergeny | Czym zastąpić? |
| białko jaja kurzego | aquafaba, siemię lniane, chia, banan, ocet jabłkowy z sodą, puree z dyni, skrobia ziemniaczana, mąka z ciecierzycy |
| białko mleka krowiego | mleko kozie, mleko owcze, napoje roślinne (np. sojowy, owsiany, ryżowy, migdałowy, kokosowy) |
| seler | inne warzywa korzeniowe |
| ryby i owoce morza | inne źródła białka: drób, wołowina, chuda wieprzowina, strączki, tofu |
| orzechy ziemne | orzechy włoskie, orzechy laskowe, migdały, nerkowce, pestki dyni, pestki słonecznika |
| soja | soczewica, ciecierzyca, fasola, bób |
| pszenica | zboża bez glutenu: ryż, proso (kasza jaglana), gryka (kasza gryczana), amarantus, komosa ryżowa, ziemniaki, kukurydza |
Moja propozyja dla Kasi to omlet z ciecierzycy na śniadanie (czyli mąka z ciecierzycy +woda gazowana), tofucznica czy placuszki z bananem. Jeśli chodzi o owsiankę, tu poleciłabym owsiankę na mleku roślinnym z masłem midałowym lub masłem z nerkowców. Smakuje wybornie.
Czy dieta eliminacyjna jest dietą niedoborową?
To zależy. Nie ma tu właściwej odpowiedzi. Jeśli eliminujesz z diety produkty i nie wprowadzasz do diety nowych produktów, Twoja dieta staje się powtarzalna i monotonna (np. codziennie kanapki z szynką 3x dziennie, bo nie wiesz co innego możesz zjeść). Może to prowadzić do poważnych niedoborów pokarmowych. Jeśli masz alergię lub nietolerancję pokarmową, pamiętaj, że prawidłowo zbilansowana dieta, ułożona przez dietetyka, który specjalizuje się w niedoborach żywieniowych, zapobiegnie niedoborom składników mineralnych i witamin. Nie wykluczaj na własną rękę wielu produktów z Twojej diety. Podsumowując, prawidłowo zbilansowana dieta eliminacyjna (czyli opracowana przez dietetyka) nie jest dietą niedoborową.
Czy można jeść wszystko i mieć niedobory pokarmowe?
Wyobraź sobie, że nie masz alergii, nietolerancji pokarmowych, wszystko lubisz i nic z diety nie wykluczasz. Czy to możliwe, aby mieć w takiej sytuacji niedobory pokarmowe?
TAK.
Możesz jeść wszystko i jednocześnie mieć niedobory składników mineralnych i witamin. Dowiedz się, z czego to wynika i poznaj 6 po tych 5 sposobach poznasz, że Twoja dieta jest niedoborowa.
Po czym poznasz, że Twoja dieta jest niedoborowa?
- Kupujesz produkty złej jakości (jest duża różnica w parówkach składających się ze 100g mięsa, a takich skłądajacych się z 20 g mięsa). Jeśli chcesz wiedzieć, na co zwracać uwagę kupując produkty, śledź mój cykl mineralnej telenoweli, gdzie omawiam zakupy dietetyka (LIVE w każdy ostatni wtorek miesiąca o 20).
- Podstawą twojej diety jest żywność przetworzona, która Cię nie odżywia, a która pojawia się ZA CZĘSTO w Twojej diecie (pamiętaj Mcdonald’s 1/miesiąc jest OK, Mcdonald’s co 2-3 dni NIE JEST OK)
- Znasz hasło: 5 porcji warzyw i owoców codziennie? Stosujesz? To warzywa i owoce dostarczają najwięcej witamin i składników mineralnych. Małe ilości warzyw mogą prowadzić do niedoborów pokarmowych (uwaga: plaster pomidora do kanapki to NIE JEST porcja warzyw). Porcja to: 1 średni pomidor, garść rzodkiewek, 1 średnie jabłko, szklanka borówek.
- W Twojej diecie dominuje wszędobylski biały cukier. Tu batonik, tam ciasteczko, co weekend słodkie ciasto z kremem, do kawki cukiereczek i… brak jakichkolwiek składników mineralnych czy witamin w tym białym cukrze
- Spożywasz za dużo błonnika (TAK błonnik jest zdrowy, TAK błonnika możesz mieć za dużo w diecie, TAK w ten sposób możesz nie wchłaniać składników mineralnych i witamin, TAK za dużo błonnika może mieć negatywne konsekwencje). Więc możesz czasem zjeść makaron z pszenicy durum, kromkę białego pieczywa czy duszone warzywa zamiast surowych
- Pijesz za mało wody mineralnej, która jest źródłem wapnia i magnezu. Jeśli masz problem z wyrobieniem w sobie nawyku picia wody, w tym odcinku mineralnego live doradzam Ci kilka tricków.
MINERALNY LIVE: Jak to zrobić, żeby to zrobić i faktycznie pić więcej wody codziennie?
Mam otyłość i niedobory pokarmowe – czy to możliwe? O paradoksie otyłości
O osobach z nadmierną masą ciała często w rodzinie mówi się: Ona to jest dobrze zbudowana, widać, że dobrze lubi zjeść. Można by tu pofilozofować, co to znaczy dobrze zjeść. Według mnie dobrze zjeść o znaczy zjeść smaczny posiłek, który dostarczy wartość dla mojego organizmu w postaci białka, tłuszczów, węglowodanów oraz oczywiście witamin i składników mineralnych. Zazwyczaj jednak osoby z nadmierną masą ciała jedzą smacznie, dużo i… kompletnie bezwartościowo (czyli za mało białka, witamin i składników mineralnych).
Magiczny kubeczek z żelazem w lewym biodrze, magiczny kubeczek z magnezem w prawym biodrze?
Choć, na pierwszy rzut oka, osoba z otyłością ma dużą powierzchnię ciała, to nie ma ona w swoim ciele specialnego magazynu na składniki mineralne czy witaminy. Nie ma tam żadnego magicznego pojemniczka, gdzie można magazynować białko, magnez czy żelazo i w ten sposób mieć zapewniony ciągły dostęp do niezbędnych składników. Składniki mineralne i witaminy dostarczasz codziennie, z dietą. Niezależnie czy jesteś osobą z niedowagą, prawidłową masą ciała czy z nadmierną masą ciała. Ta zasada dotyczy wszystkich.
Niedożywiona osoba z otyłością?
Chociaż może Ci się to wydawać dziwne, to osoby z otyłością bardzo często mają niedobory składników mineralnych, witamin czy białka. Dobrze ją karmią nie oznacza zapewnienia w diecie wszystkie składników mineralnych i witamin.
Prawda jest zupełnie inna.
Często osoby z nadmierną masą ciała są niedożywione i dostarczają za mało białka, składników mineralnych i witamin. Może to wynikać z dwóch powodów:
- Jedzą zbyt mało, czyli poniżej swojego podstawowego zapotrzebowania energetycznego (diety poniżej 1200 kcal, detoksy, głodówki, posty). Przy niskiej kaloryczności diety bardzo trudno jest pokryć zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminy. Często są to diety bardzo niedoborowe. Jesz mało i nie chudniesz, a dodatkowo możesz mieć niedobory pokarmowe. Nie stosuj takich diet, jeśli nie chcesz mieć niedoborów pokarmowych.
- Jedzą zbyt dużo wysokoprzetworzonej żywności, która nie dostarcza wartości odżywczej, zapycha i dostarcza dużo kalorii przy małej zawartości białka, witamin, żelaza, czy magnezu. O jakich produktach mowa? Słodycze, fast food, słodkie i gazowane napoje, bułki słodkie, ciastka, słodzone jogurty smakowe, zupki chińskie i gotowe dania.
Dużo jedzenia, nie oznacza, że dobrze ją karmią. Dużo jedzenia wysokoprzetworzonego może oznaczać duże niedobory żywieniowe.
Podsumowując, dieta eliminacyjna stosowana w alergiach i nietolerancjach pokarmowych, może być dietą niedoborową. Jeżeli tylko wykluczysz produkty źle tolerowane i nie wprowadzisz nic w zamian, będziesz na diecie niedoborowej.
Aby nie groziła Ci dieta niedoborowa, dietę eliminacyjną zawsze stosuj po konsultacji z dietetykiem. Samodzielne wykluczanie produktów może być niebezpieczne i prowadzić do wielu groźnych niedoborów. Jeśli potrzebujesz pomocy przy zbilansowaniu diety eliminacyjnej, NAPISZ DO MNIE.
Natomiast dieta niedoborowa może wynikać z niewłaściwie stosowanej diety eliminacyjnej, ale może (i najczęściej) wynika z niewłaściwych nawyków żywieniowych. Nie czekaj, aż zaczną pojawiać się objawy niedoboru żelaza, wapnia, czy witamin z grupy B. Dostarczaj wszystkich witamin i składników mineralnych z codzienną dietą.
Trzymaj się mineralnie i naturalnie 🙂
Agnieszka Cuch, dietetyk. Aga Mineralna pokaże Ci prosto i praktycznie jak mieć energię do działania na każdy dzień. Uczę jak dostarczać składniki mineralne, naturalnie, z dietą. Jestem autorką wyzwania #dostarczamżelazo, w którym wzięło udział prawie 50 osób. Wyzwanie ma na celu skutecznie podnieść poziom żelaza i ferrytyny i pokonać ciągłe zmęczenie. Prywatnie, jestem mamą dwójki i pokazuję macierzyństwo bez lukru.