Dzisiejszy wpis rozpoczyna kolejny cykl na moim blogu. Cykl mineralnych wywiadów z ekspertami. Zaczniemy od bardzo ważnego tematu, który może Ci wiele o Tobie powiedzieć, czyli o badaniach krwi. Kto je wykonuje? Kto je zleca? I czy wujek Google to na pewno dobry doradca w interpretacji Twoich wyników badań krwi?
Bardzo mi miło porozmawiać z Aldoną Gajek, którą w sieci znasz jako kobietawlaboratorium. Aldona jest diagnostą laboratoryjnym i dziś zdradzi Ci kulisy swojej pracy.
Badania krwi okiem diagnosty laboratoryjnego.
Cześć Aldona. Dziękuję, że zgodziłaś się udzielić tego wywiadu. Zacznijmy od tego, kim właściwie jest diagnosta laboratoryjny? Wielu osobom może się wydawać, że diagnosta to pielęgniarka, która pobiera krew do badania.
Cześć Aga, Diagnosta laboratoryjny to osoba, która ukończyła studia na kierunku analityka medyczna i zyskała prawo wykonywania zawodu. Tak samo http://purpendicular.eu/minocycline/index.html , jak lekarz, musi się zgłosić do Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych i uzyskać tytuł i pozwolenie. Płacimy też comiesięczne składki. Diagnosta pracuje w laboratorium i od technika różni się tym tytułem właśnie, a dla pacjenta różnicą jest to, że wynik, który on otrzymuje, jest zweryfikowany przez diagnostę, czyli sam technik nie może wydać wyniku. Pisałam o tym w tym artykule.
Niestety wielu pacjentów myśli, że w szpitalu pracują jedynie lekarze, pielęgniarki, salowe i kuchnia. Ja sama, zanim poszłam na studia, nie wiedziałam, że jest taki kierunek. Niestety pacjentów nie interesuje, kto stoi za oznaczeniami jego krwi, moczu czy innych materiałów. Śmiałam się też, że jestem przedstawicielką zawodu medycznego, który ma chyba najmniejsze szanse na otrzymanie czekolady od pacjenta 😉
W dietetyce, mimo że również jest to kierunek medyczny, nie ma czegoś takiego jak prawo do wykonywania zawodu. Tym się różnimy, ale zgadzam się z tym, co powiedziałaś, że nasze zawody są jakby niezauważalne przez pacjentów. A w opiece nad pacjentem zarówno prawidłowa interpretacja badań laboratoryjnych, jak i jego styl życia są bardzo ważne, aby utrzymać dobry stan zdrowia.
Czy diagnosta laboratoryjny może interpretować wyniki badań krwi? Czy jedynie bada zawartość poszczególnych parametrów i tu kończą się jego kompetencje?
Jak najbardziej należy to do naszych kompetencji. To od diagnostów zależy, czy dany wynik będzie wydany, czy też nie. Interpretujemy wynik pod kątem tego, czy uzyskane parametry w wyniku pasują do innych wyników tego pacjenta, ale też czy zgadzają się z jego historią choroby. Jeśli mamy wątpliwości, powtarzamy oznaczenia lub prosimy lekarza o ponowne zlecenia, lub rozszerzenie badań.
Pamiętam, że sama przed studiami, gdy odbierałam wyniki badań krwi, od razu sprawdzałam w Internecie, co oznaczają poszczególne parametry. Wielu pacjentów nadal uważa, że wujek Google zinterpretuje ich wyniki badań i da odpowiedź na pytanie: co mi dolega? Czy to jest bezpieczne?
Nie, to nigdy nie jest bezpieczne. Można się podeprzeć, jeśli ma się jakąś wiedzę. Moja pani od włoskiego mówiła, że Google tłumacz jest dla osób, które już coś z języka wiedzą. Podobnie chyba jest z badaniami. Trzeba być krytycznym wobec uzyskanych opcji, ale też umieć szukać. Pacjent może np. wpisać, że parametr jest „podwyższony”, a tak naprawdę jest to różnica 0,4 od wartości referencyjnych, czyli w granicach błędu. Może się niepotrzebnie namartwić, że grozi mu niebezpieczeństwo.
Faktycznie, to bardzo trafne porównanie. Chyba każdy, kto zna, choć podstawy angielskiego, nie raz był zdziwiony, jak kilka zdań wrzuconych w ciemno w translator, po przetłumaczeniu nie ma żadnego logicznego sensu po polsku. To samo może być z pojedynczym wynikiem badań krwi czy moczu.
Badania krwi wśród Polaków. Czy jako naród często się badamy?
Jak często powinniśmy wykonywać badania krwi? I kto może nam takie badania zlecić? Uważasz, że Polacy badają się za często, za rzadko czy może w sam raz?
Uważam, że Polakom się nie chce. Niestety system zdrowotny tego też nie ułatwia. W Polsce nie ma czegoś takiego, jak pula badań profilaktycznych na NFZ, są to badania w celach diagnostycznych. Lekarz zatem musi stwierdzić, że coś może się dziać i dlatego wystawi skierowanie, a nie dlatego, że czujemy się zdrowi i chcemy po prostu zrobić „przegląd”.
Skierowanie na badanie może wystawić lekarz rodzinny, jednak nie wypisze skierowania na wszystkie badania, niektóre zleci tylko specjalista. W tym wypadku jedynym chyba rozwiązaniem jest prywatne laboratorium i opłacenie badań na własną rękę.
Co najmniej raz na rok powinno się wykonać morfologię. Można zacząć od pomagania, ponieważ przed honorowym oddaniem krwi, takie badania się wykonuje i nie musimy za nie płacić.
Od 2018 roku ok. 40 przychodni w Polsce uczestniczy w pilotażowym programie POZ PLUS, który zakłada przeprowadzenie profilaktycznych badań bilansowych dla osób w wieku 20-65 lat, które nie mają zdiagnozowanych chorób przewlekłych. Jednak jest to pilotaż, więc nie wiadomo, czy program zostanie rozszerzony na całą Polskę.
Często toczą się dyskusje na temat gdzie wykonywać badania? Laboratorium prywatne? Szpital? Przychodnia lekarza rodzinnego? Czy ma to znaczenie?
Znaczenie ma to, by trzymać się jednego miejsca. Laboratoria dysponują różnymi analizatorami i różnymi odczynnikami. Należy zapewnić sobie powtarzalność wyników, a to zrobimy, oznaczając krew zawsze w tym samym miejscu. Oczywiście, jeśli to możliwe.
Wiem, że na prywatne laboratoria czasami mówi się „hurtownie” i twierdzi, że tam nikt wynikom się nie przygląda. Ja pracowałam w szpitalnym laboratorium, gdzie dokładnie analizowano każdy wynik. Wydaje mi się, że to zależy mocno od załogi i kierownika. Niestety pacjent nie jest w stanie tego zweryfikować z zewnątrz.
Co ma Twoja dieta do badań krwi?
Przejdźmy teraz do kwestii z mojego podwórka, czyli żywienie 🙂 Co to znaczy, że na badania krwi należy przyjść na czczo? Czy jakichś produktów nie powinniśmy jeść przed podstawowymi badaniami krwi i moczu?
Na czczo oznacza 8-12 godzin od ostatniego posiłku. Rano należy wypić szklankę wody, ale nie soku, kawy, czy herbaty. Woda w postaci jednej szklanki nie wpłynie na badania, ale pozwoli wypełnić naczynia i zminimalizować ryzyko siniaka.
To, czego powinno się wystrzegać, to… zmiana nawyków. Pacjenci lubią trochę podreperować swój standardowy wysiłek i ulepszyć dietę, bo badania wtedy pewnie wyjdą lepiej. Ostrzegam, że nie wyjdą, a nawet będzie jeszcze gorzej. Jeśli codziennie leżysz 3h na kanapie i jesz cziperki, to rób to przed badaniami tak samo. Badania mają pokazać, jak Twój organizm działa w normalnych dla Ciebie warunkach.
W pełni się z Tobą zgadzam. Często zauważam to w pracy z pacjentami, którzy w dzienniczku żywieniowych opisują idealny dzień, czyli 5 posiłków, zero słodyczy, coli, dużo warzyw. Nie mogę komuś pomóc, jeśli opieram się na nieprawdziwych danych i nie wiem, nad jakimi nawykami mamy pracować skoro przez 2-3 dni wypełniania dzienniczka wszystko jest idealne.
Nie mogę nie poruszyć tematu suplementacji i leków. Czy w dniu badania należy brać leki i/lub suplementy?
Zalecam rezygnację z suplementów. Na pewno w dniu badania, a można i dzień wcześniej także. Biotyna bardzo silnie może zaburzyć wyniki badań, więc z biotyny zrezygnowałabym na tydzień przed badaniami. Polecam ten artykuł.
Jeśli chodzi o lekarstwa, to wymaga to konsultacji z lekarzem i tego, co lekarz chce sprawdzić. Jeśli postanowi określić, czy pacjent dobrze znosi daną dawkę, trzeba będzie ją przyjąć. Czasami lekarz chce zobaczyć, jak organizm pacjenta działa bez tych lekarstw, wtedy ją pominiemy.
Poruszyłaś bardzo ważną kwestię, czyli to, że to lekarz decyduje o tym, co i w jakiej dawce przyjmujemy. Nie koleżanka, mama czy Pani z reklamy. Niestety suplementy bardzo często są traktowane jak cukierki. O 10 powodach, dlaczego suplementy nie są dla Ciebie, pisałam na moim blogu.
Działalność diagnostów laboratoryjnych w Internecie.
Czy dużo jest diagnostów laboratoryjnych działających w Internecie? Ty prowadzisz bloga, Instagram, Facebook. To dość oryginalna dziedzina wiedzy, którą można dzielić się w Internecie :).
Kilku spotkałam, ale często działają informacyjnie o swoim zawodzie. Raczej mało jest takim, który mówią o tym, jak, co i kiedy badać ;).
3 najważniejsze rady od diagnosty laboratoryjnego: Co zrobić, aby Twoje wyniki badań krwi/moczu wyszły jak najbardziej wiarygodne?
- Nie zmieniać nawyków żywieniowych i sportowych.
2. Odpocząć dzień przed badaniami.
3. I najważniejsze, wiedzieć, po co się te badania wykonuje.
Dziękuję za rozmowę.
Kim jest kobieta w laboratorium?
Nazywam się Aldona i jestem kobietą w laboratorium. Uczę pacjentów o tym, jakie badania, kiedy i dlaczego wykonać, by głupio nie umrzeć 😉
Instagram: https://www.instagram.com/kobietawlaboratorium/
Grupa pacjenci w laboratorium: https://www.facebook.com/groups/pacjenciwlaboratorium
Z Aldoną nagrałyśmy również LIVE o tym jak mądrze sie badać.
Trzymaj się mineralnie i naturalnie 🙂
Agnieszka Cuch, dietetyk. Aga Mineralna pokaże Ci prosto i praktycznie jak mieć energię do działania na każdy dzień. Uczę jak dostarczać składniki mineralne, naturalnie, z dietą. Jestem autorką wyzwania #dostarczamżelazo, w którym wzięło udział prawie 50 osób. Wyzwanie ma na celu skutecznie podnieść poziom żelaza i ferrytyny i pokonać ciągłe zmęczenie. Prywatnie, jestem mamą dwójki i pokazuję macierzyństwo bez lukru.